Cüce gezegene ilişkin yeni bilgiler

Güneş Sistemi’nin dış sınırlarında Neptün gezegenin de ötesinde keşfedilen gök cisimlerinin en büyüklerinden birisinin, uzak geçmişte buzdan mantosunu yitirmesine yol açan şiddetli bir çarpışmaya maruz kaldığı bildirildi.

Amerikalı gök bilimciler, 2003 EL61 adlı ve Noel’den 3 gün sonra keşfedildiği için takma ismi “Noel Baba” olan cüce gezegen ile kendisine eşlik eden diğer 5 küçük gök cisminin aslında tek ve aynı gezegen olduğunu belirttiler. Kaliforniya eyaletinin Pasadena kentindeki California Institute of Technology’den (Caltech) Prof. Mike Brown ve ekibi, Nature dergisinin yarınki sayısında yayımlanacak çalışmalarında, 1500 kilometrelik çapıyla Kuiper kuşağının bilinen en büyük 3. gök cismi olan ve cüce gezegen olarak tabir edilen 2003 EL61’in, çapları 10 ila 400 kilometre arasında değişen eşlikçileri veya uyduları bulunduğunu kaydettiler.


Bilim insanları, bu küçük gök cismi ailesinin, çapı yaklaşık 1000 kilometre olan bir başka gök cismiyle çarpışma sonucu oluştuğunu düşünüyorlar.

Fransa’nın Cote d’Azur gözlemevinden Alessandro Morbidelli, bugünkü kavram dahilinde böyle bir çarpışma şansının 2 binde bir olduğunu belirterek, “Bu çarpışma, Kuiper kuşağının bugünkünden çok daha büyük gök cisimleriyle dolu olduğu çok uzak bir zamanda meydana gelmiş olmalı” yorumunu yaptı.

Prof. Dr. Brown ve ekibi, araştırmalarında, Havai’deki Keck teleskobunu kullanarak ve Kuiper kuşağındaki 50 gök cismini inceleyerek bu sonuçlara ulaştılar. Bu yığın içinde sadece 2003 EL61 ve eşlikçilerinin donmuş su ve aynı gri renk karakterini taşıdıklarını, 6 gök cisminin son derece küçük bir ortamda yoğunlaştıklarını tespit ettiler.

Kuiper kuşağı konusunda uzman olan Prof. Brown ve ekibi, 2 ay önce, Güneş Sistemi dışında keşfedilen bu olağan dışı cüce gezegenin, bilinen en parlak kuyruklu yıldız olma yolunda bulunduğunu bildirmişlerdi.

Bu cüce gezegenin, geniş, yoğun ve bir ragbi topu biçiminde bir kaya yığını olduğunu, çok hızlı ve değişken bir yörüngesi bulunduğunu belirten bilim insanları, hesaplara göre, cüce gezegenin Neptün’ün yakınından geçeceğini kaydetmişlerdi.

Neptün’ün çekim gücünün bu karşılaşma sırasında bu gök cismini Güneş Sistemi’nin içine çekebileceğini belirten Brown, “2 milyon yıl sonra gelirseniz, 2003 EL61’in bir kuyruklu yıldız durumuna geldiğini görebilirsiniz. Kuyruklu yıldız olduğunda, görüp göreceğimiz en parlağı olacak” demişti.

Plüton kadar büyük ve Güneş Sistemi dışında Kuiper Kuşağı diye bilinen bölgedeki buz gök cisimleri topluluğunun en büyüklerinden olan 2003 EL61, kendi ekseni çevresinde her 4 saatte bir dönerek uzayıp kısalan bir biçim oluşturuyor ve son derece olağan dışı bir gök cismi olduğunu ortaya koyuyor.

Yüzeyi su ve buz tabakasıyla kaplı kaya yığını olan ve uyduları bulunan cüce gezegenin, 4,5 milyar yıl önce Plüton gibi yarı buz ve yarı kaya durumda olduğu tahmin ediliyor.